Femicide of moord?

Nood aan een feministisch perspectief

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor het fenomeen femicide. Internationaal wordt femicide erkend als de moord op vrouwen vanwege hun gender. Maar dit begrip gaat verder dan alleen een juridische benadering van moord: het onderzoekt niet alleen de daad zelf, maar ook de sociale en structurele context waarin deze plaatsvindt.

Universitair docent Strafrecht Mojan Samadi onderzocht hoe de term femicide kan bijdragen aan het strafrechtelijk discours en de beleidsvorming. Samadi stelt dat femicide niet op zichzelf staat, maar nauw verweven is met meer alledaagse vormen van mannelijk geweld. “Het wordt aldus geplaatst binnen het zogenoemde continuum of sexual violence, waarbij femicide zich aan het einde van dit continuüm ligt”, schrijft ze. Het zichtbaar maken, benoemen en definiëren van geweld tegen vrouwen vormt een kernpunt binnen het feminisme. Vanuit die invalshoek stelt Samadi de vraag: wat kunnen we leren van een feministisch perspectief wanneer het gaat om gendergerelateerde moorden?

Tijdens haar lezing gaat Mojan Samadi in op de betekenis van het woord femicide in een juridische context. Dat woord is afkomstig uit de feministische literatuur en legt de nadruk op het genderelement in dit type geweld. Samadi laat zien wat de meerwaarde is van het gebruik van dit woord in het strafrecht en hoe het kan bijdragen aan het verwezenlijken van gelijkheid. Ook gaat zij in op de vraag wat we kunnen leren van de manier waarop andere landen dit probleem benoemen en aanpakken. Na de lezing sluit strafrechtadvocaat Anne Marie De Clerck aan om meer inzicht te geven in de Belgische context.

Het nagesprek wordt gemodereerd door auteur en filmmaker Inès Eshun, Shamisa Debroey verzorgt de live-illustratie.

Mojan Samadi

Mojan Samadi is gepromoveerd aan de Universiteit Leiden op een proefschrift over de normering en toezicht in de opsporing. Haar onderzoek bevindt zich op het snijvlak van het strafrecht en mensenrechten. Momenteel houdt zij zich vooral bezig met de strafrechtelijke omgang met gendergerelateerd geweld tegen vrouwen. Voor haar onderzoek naar Femicide ontving Mojan Samadi de Meijersprijs en de Van Wersch Springplankprijs.

Zij is tevens rechter-plaatasvervanger bij de Rechtbank Amsterdam, redacteur van het juridische tijdschrift Strafblad en secretaris van het Gezelschap van Internationaal Strafrecht.

Anne Marie De Clerck

Strafpleiter Anne Marie De Clerck is sinds 2004 actief aan de balie. Ze leidt Jordan & Ray, een nichekantoor toegewijd aan het strafrecht. Ze staat zowel slachtoffers als verdachten bij in complexe dossiers, van technische en economische strafzaken tot feiten met zwaar menselijk leed. Haar aanpak rust op drie ankerpunten: betrokkenheid, zorgvuldigheid en een open blik zonder vooroordelen. Ze studeerde Rechten en nadien Criminologische Wetenschappen aan de UGent; die dubbele vorming koppelt juridische scherpte aan inzicht in menselijk gedrag.

Anne Marie is lid van de Commissie Strafrecht van de Orde van Vlaamse Balies. In 2023 was zij openingsredenaar van de Balie Gent met de rede "Niets is wat het lijkt", over vooroordelen en klassenjustitie. Ze publiceert opiniestukken, onder meer in De Tijd, over strafrecht en samenleving.

Inès Eshun

Inès Eshun schrijft, regisseert en produceert. Ze studeerde in 2017 af als filmregisseur aan het RITCS (Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound) in Brussel; haar kortfilm Het leven van Esteban won de Student Visionary Award op het Tribeca Film Festival in New York, en veroverde de harten van publiek en jury's op filmfestivals wereldwijd. Ze was een van de laureaten proza van de schrijfwedstrijd Babylon's Interuniversitaire Prijs. Eind 2023 werd haar debuutroman De gruwel van het gezin gepubliceerd. Haar werk geeft vaak een stem aan personages die moeite hebben om hun stem te laten horen in het echte leven.

Shamisa Debroey

Shamisa Debroey is een Belgisch-Zimbabwaanse illustrator en stripmaker. Ze studeerde af aan Sint-Lukas Brussel en publiceerde in 2013 haar debuut Verdwaald. Haar kleurrijke, intuïtieve stijl bracht haar samenwerkingen met onder meer Apple, Samsung, De Standaard, Volkskrant, Bozar en KMSKA.

Ze maakt illustraties, kinderboeken en community-projecten, en geeft lezingen over diversiteit in strips. Shamisa was eerder Creative Communities-programmator bij DE SINGEL en coördineert vandaag MerksemDok, een creatieve ontmoetingsplek in Merksem.